سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور

به گزارش خبرنگار مرکز اطلاع رسانی سازمان منابع طبیعی، در مراسم افتتاحیه این گردهمایی دو روزه مدیر کل دفتر مهندسی و مطالعات به تشریح و تبیین سیاست های این دفتر پرداخت و گفت: دفتر مهندسی با بیش از 6 دهه قدمت یکی از قدیمی ترین دفتر سازمان منابع طبیعی محسوب می شود که با اهداف حفظ و توسعه منابع طبیعی، اقدامات خود را در دو بخش مهندسی و مطالعات دنبال می کند.
مهراج خاییز دفتر مهندسی را یکی از دفاتر شش گانه مستقل در سازمان منابع طبیعی نامبرد که مستقیماً زیر نظر ریاست سازمان به فعالیت خود ادامه می دهد.
او افزود: هم اکنون 30 نیروی کارشناسی در قالب سه گروه در بخش مطالعات و سه گروه کارشناسی نیز در بخش مهندسی فعالیت دارند.
خاییز همچنین اشاره کرد: دفتر مهندسی ناظر و ارزیاب طرح های مطالعاتی است و بازنگری و به روز رسانی نقشه ها و اطلاعات مکانی موجود و تهیه نقشه های جدید در زمینه های پوشش گیاهی جنگل، مرتع، بیابان، سیل و فرسایش خاک و موضوعاتی همچون سیمای حوزه های آبخیز و زمین لغزش را نیز بر عهده دارد.

وی در بخش دیگری از سخنان خود به اجرای طرح کاشت یک میلیارد درخت در کشور اشاره کرد و گفت: پشتیبانی از این طرح از اولویت های دفتر مهندسی و مطالعات است و ادارات مهندسی در ستاد و استان ها در این طرح دخیل هستند و در استان ها کارگروه های متناظر همانند ستاد سازمان تشکیل شده و وظیفه داریم با پایش و ارزیابی،  اطلاعات درست و شفاف در اختیار افکار عمومی قرار دهیم.
مدیر کل دفتر مهندسی و مطالعات سازمان منابع طبیعی در ادامه یادآور شد: برای اطلاع رسانی دقیق از طرح مردمی کاشت یک میلیارد درخت، سامانه ای را با عنوان «ایران تری» ایجاد کرده ایم  واکنون اطلاعات مربوط به این طرح در آن بارگذاری می شود و علاوه بر آن  طراحی سامانه ای با عنوان «سامانه اطلاعات تولید و کاشت درخت» آغاز شده و فاز نخست آن تا پایان خرداد ماه قابلیت بارگذاری اطلاعات توصیفی را دارد و فاز بعدی آن مربوط به هوش مصنوعی است که بصورت هوشمند کار را انجام می دهد.
خاییز با بیان اینکه سامانه ساتک (سامانه اطلاعات تولید و کاشت درخت) توسط شرکت دانش بنیان راه اندازی شده ، خاطر نشان کرد: تامین بذر، فرایند تولید نهال ، انتقال نهال به عرصه و کاشت آن در عرصه و تعیین نوع و تیپ گونه در این سامانه مورد توجه است.
این مدیر دفتر مهندسی و مطالعات سرانجام  تصریح کرد: هم اکنون با ساماندهی انجام شده این دفتر از آرشیو بسیار قوی برخوردار است و 165هزار عکس هوایی مربوط به سنوات گذشته و با سنجش های مختلف در دفتر مهندسی و مطالعات موجود است.

**منابع طبیعی برای پیشبرد اهداف با متغیرهای گوناگون مواجه است
معاون آبخیزداری، مراتع و امور بیابان سازمان منابع طبیعی نیز در مراسم افتتاحیه گردهمایی سراسری روسای  ادارات مهندسی و مطالعات گفت: منابع طبیعی امروز با مخاطرات زیست محیطی زیادی از جمله: خشکسالی، فرسایش خاک، تغییرات اقلیمی و گردوغبار مواجه است. اگرچه بیش از 80 درصد سرزمین کشور تحت مدیریت منابع طبیعی است اما بخش قابل توجهی از مخاطرات که  امروز متوجه محیط زیست است مربوط به طرح های توسعه ای کشور است.
حسن وحید  از فرسایش خاک در کشور به عنوان معضلی بزرگ  نامبرد و افزود: سالانه در هرهکتار از سرزمین ایران  بیش از 15 تن فرسایش خاک وجود دارد و این میزان فرسایش 3 تا 4 برابر فرسایش خاک در مقایسه با دیگر کشورهاست.
او همچنین یاد آور شد: در برخی جاهای کشور از جمله در مناطق جنوبی 70 تا 80 تن در هکتار فرسایش خاک وجود دارد و بحران های زیست محیطی به گونه ای است که موجب مهاجرت مردم شده است.
معاون آبخیزداری، مراتع و امور بیابان همچنین اعلام کرد: سفره های زیرزمینی روز به روز بر اثر برداشت آب پایین تر می رود و حدود 40درصد سفره های زیرزمینی آب را در حوزه های آبخیز با حفر چاه های عمیق از دست داده ایم و تعادل اکولوژیک آب در دشت ها از بین رفته است.
وحید اضافه کرد: ما ناچاریم با احداث سازه های آبخیزداری جلوی سیل را در مناطق بحرانی و در کوتاه مدت بگیریم و خسارت سیل را کاهش دهیم ضمن اینکه واقفیم که تنها انجام این مدل برای کنار زدن این عارضه کافی نیست.
او گفت: آبخیزداری تنها انجام کارهای سازه ای نیست بلکه اقدامات بیولوژیکی قابل توجه ای تاکنون در کشور انجام شده است، به گونه ای که با ارزیابی و مطالعات  انجام شده از سوی دانشگاه نشان می دهد در مناطقی که عملیات آبخیزداری انجام شده بیش از 20درصد افزایش پوشش گیاهی را به همراه داشته است.
وی گفت: در یک حوزه آبخیز،  کشاورزی، بهره برداری بی رویه  از آب، معدن کاوی ، اجرای طرح های عمرانی و عمومی و غیره وجود دارد و حوزه های آبخیز ما با متغیرهای مختلفی روبروست که تمامی این تغییر و تحولات و مخاطرات زیست محیطی نباید متوجه منابع طبیعی شود.
وحید استفاده از بند ب ماده 29 قانون دایمی کشور را یک فرصت برای منابع طبیعی برشمرد و افزود: در این قانون به  منابع طبیعی  اختیار داده شده است با تشکیل تعاونی ها  طرح های منابع طبیعی در اختیار بهره برداران قرار گیرد.
او  گفت: منابع طبیعی بدون مردم معنا و مفهوم ندارد و با مشارکت مردم و جوامع محلی می توان شاخص های سلامت در حوزه های آبخیز را ارتقا بخشید.
معاون آبخیزداری همچنین گفت: مشارکت واقعی مردم  به آسانی اتفاق نمی افتد مگر اینکه منافعی برای مردم در منابع طبیعی تعریف شود و اعتماد سازی صورت گیرد تا تعلق خاطر ایجاد شود.
معاون آبخیزداری، مراتع و امور بیابان همچنین گفت: اقدامات بیابان زدایی در کشور سالانه 300 هزار هکتار است اما پیشرفت بیابان زایی در کشور حدود یک میلیون هکتار است؛ یعنی چیزی حدود سه برابر.
وحید همچنین در مورد مراتع کشور نیز گفت: اعتبارات این بخش بسیار ناچپز است و برای مدیریت مراتع رویکرد سازمان نگاه صرف به تولید علوفه نیست بلکه سازمان منابع طبیعی بدنبال اجرای طرح های تلفیقی در مراتع است.
به گفته وحید 54 میلیون هکتار از مراتع کشور جزء مراتع ضعیف محسوب می شود و حدود 31 میلیون هکتار از اراضی کشور را عرصه های بیابانی تشکیل می دهد.

** دفتر مهندسی محور اصلی مطالعات، پایش و ارزیابی است
رییس شورای عالی جنگل، مرتع و آبخیزداری در سخنانی در گردهمایی روسای ادارات مهندسی و مطالعات استان ها گفت: دفتر مهندسی محور اصلی اقدامات تکنیکی و مستند سازی مطالعات، اجرا،  پایش و ارزیابی در سازمان است.
رسول اشرفی پور اقدامات دفتر مهندسی را در زمینه عکس های هوایی و تصاویر ماهواره ای و تهیه نقشه ها بسیار حساس خواند و افزود: دقت و صحت  در انجام کار بسیار مهم است و الگوهای جدید اصلاح شرح خدمات باید از دفتر مهندسی تولید و به سایر معاونت ها ارسال شود.
رییس شورای عالی جنگل در ادامه خواستار ارتباط بیشتر دفتر مهندسی و مطالعات با سازمان نقشه برداری  کشور شد و افزود: در حوزه جنگل های خارج از شمال تهیه طرح های جامع چند منظوره جنگلداری و جنگل داری اجتماعی در حوزه زاگرس باید مورد توجه دفتر مهندسی قرار گیرد.
این مسئول شورای عالی سازمان همچنین یادآور شد: موضوع پایش و ارزیابی رویشگاههای کشور بسیار مهم است و باید در این زمینه دفتر مهندسی و مطالعلت دقت لازم را افزایش دهد.
اشرفی پور در خاتمه تصریح کرد: در ارتقای سطح کمی و کیفی و تعیین مساحت، حدود و تراکم جنگل، دفتر مهندسی و مطالعات مسئولیت مهمی را برعهده دارد و انجام مراحل مختلف مطالعات جامع حوزه های آبخیز و منابع طبیعی تجدید شونده متناسب با اهداف و سیاست های اجرایی سازمان از جمله موارد مهمی است که دفتر مهندسی و مطالعات می تواند با هماهنگی معاونت های سازمان آن را دنبال کند.
بر اساس این گزارش ، گردهمایی روسای ادارات مهندسی و مطالعات ادارات کل منابع طبیعی استان ها امروز و فردا سوم خرداد به مدت دو روز در مرکز آموزش دکتر جوانشیر کرج- کلاک - ادامه دارد.