سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری کرمان رویشگاه اُرس در جنوب شرق کشور در امتداد رشته کوه زاگرس به گلوچار شهرستان رابُر رسیده و چون تراکم درختان اُرس در این منطقه فراوان و قدمت درختان بالا بوده، واجد ثبت ملی شده است.

درخت اُرس یا سرو کوهی (   Juniperus) متعلق به درختان سوزنی برگ است که سیر رشد کندی دارد و صدها سال طول می کشد تا به درختی بالغ و تنومند تبدیل شود، همین موضوع درخت اُرس را به یکی از ارزشمندترین ذخایر طبیعی تبدیل کرده است.از زمان‌های دور درخت اُرس نماد جاودانی و نامیرایی در فرهنگ ایرانیان بوده است، بیشترین پراکندگی درخت اُرس در سطح ایران دو میلیون هکتار می‌باشد. قطع درخت اُرس در ایران ممنوع است و جز درختان حفاظت شده به شمار می‌آید.

اُرس یا «سروِ کوهی» گونه‌ای دیرزیست است که عمر آن تا ۲هزار سال هم می‌رسد؛ این درخت همیشه سبز در مناطق کوهستانی در ارتفاعی بیش از ۲هزار و ۵۰۰متر می‌روید.

درخت سرو کوهی ضمن داشتن خواص دارویی و صنعتی، به دلیل دیرزیستی بسیار زیاد و مقاومت فوق العاده در برابر آفات و امراض از اهمیت ویژه ای برخوردار است و چنان مقاوم هست که به ندرت می توان درخت اُرسی را یافت که به دلیل ضعف فیزیولوژیک و یا آفت زدگی خشکیده باشد.ریشه های درخت اُرس تاثیر زیادی در تثبیت و غنی سازی خاک، حفظ رطوبت، افزایش قابلیت رویشی و بیولوژیکی خاک و جلوگیری از فرسایش مناطق تحت پوشش دارد و همچنین گونه جنگلی اُرس با تاثیر بر باروری ابرها در ارتفاعات، تنظیم رطوبت و تلطیف هوا را به دنبال خواهد داشت و با تاثیر بر خاک و آب و هوای منطقه موجب تشدید فرآیندهای رویشی و حیاتی در مناطق تحت پوشش خود خواهد شد

اُرس گیاهی مقاوم در برابر شرایط آب‌وهوایی سخت هم‌چون خشکی، گرما و سرمای طاقت‌فرسای زمستان است؛ ریشه این درخت به گونه‌ای است که در دل سنگ‌های مستحکم نفوذ می کند تا به آب برسد از این منظر به آن در زبان محلی اُرِس (جست‌وجوگر آب) نیز می‌گویند؛ این پدیده باعث استقامت بالای این درخت می‌شود.

درخت اُرس در گذشته‌های دور به دلیل داشتن چوبی مستحکم در پل سازی، راه‌سازی، ساختن خانه‌های روستایی و چادرهای عشایر استفاده می‌شد. قطع بی‌رویه این گونه گیاهی به منظور تهیه سوخت یا خانه‌سازی باعث کاهش جنگل‌های اُرس شده است، به‌گونه ای که در سال ۱۳۷۱قانون ممنوعیت قطع این درخت به تصویب رسید.

رویشگاه این درخت شمال ایران و غرب تا شرق در امتداد دامنه‌های جنوبی رشته کوه‌های البرز و از شمال غربی تا جنوب در امتداد ارتفاعات البرز و زاگرس اعلام شده و یکی از مناطق بکر رویش با تراکم بالای آن در جنوب غرب استان کرمان و در گلوچار شهرستان رابر واقع شده است.

طی سال‌های اخیر نیز با همکاری منابع طبیعی و حفاظت محیط زیست و مردم گونه های جوان تری نیز روییده شده است که نیاز به حفاظت بیشتر دارند.

خشکسالی‌های پی در پی در استان  علاوه بر توقف رشد گونه‌های گیاهی موجبات تشدید چرای دام و گسترش آفات و امراض گیاهی را نیز فراهم ساخته ذخیرگاه اُرس گلوچار از چرای دام در امان نیستند، از طرفی آتش سوزی ناشی از عوامل انسانی و صاعقه نیز سبب نابودی تعدادی از پایه های اُرس در این منطقه رویشگاهی شده است که انتظار می رود با ثبت ملی رویشگاه های اُرس استان، زمینه حفاظت بیشتر و ایجاد عزم ملی و همگانی درحفاظت از این ذخایر ارزشمند ژنتیکی باشد.